Verslag hoorzitting jeugdsanctierecht in het Vlaams Parlement

In de Commissie Welzijn vond op 14 november een hoorzitting plaats over het nieuw ontwerp van decreet over het jeugddelinquentierecht, ingediend door de Vlaamse regering. Dit decreet bepaalt welke maatregelen en sancties opgelegd kunnen worden als jongeren een delict plegen. Centraal in de plannen staat dat jongeren meer zullen aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid en dat ze tegelijk meer kansen krijgen om hun schade te herstellen. Samen met onder meer professor Stefaan Pleysier van het Leuvens Instituut voor Criminologie (KU Leuven) en Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen namen ook drie lidorganisaties van de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen het woord: Cachet vzw, HCA Vlaanderen en het Vlaams Welzijnsverbond.

De Kinderrechtencommissaris drukte zijn tevredenheid uit met de brug tussen het jeugddelinquentierecht en de jeugdhulp en met de prominente plaats van  herstelbemiddeling in het ontwerpdecreet. Hij had echter ook blijvende bezorgdheden. Hij stelt een algemene verzwaring vast van reacties tegenover jeugddelinquentie. Hij ziet onvoldoende mogelijkheden om op elk moment van de procedure genomen maatregelen en sancties te herzien in het voordeel van de minderjarige. Hij vreest voor het vermoeden van onschuld door de uitgebreide bevoegdheden van het parket en benadrukte ten slotte de eensgezindheid onder experts dat de uithandengeving van minderjarigen niet te verenigen is met het Kinderrechtenverdrag.

Cachet vzw werd als stem van de jongeren betrokken binnen het voorafgaand beleidsparticipatief proces en verduidelijkte hoe minderjarigen jeugdhulpverlening en jeugdsanctierecht ervaren. Jongeren die een delict plegen willen hun verantwoordelijkheid daarvoor niet ontlopen. Ze willen een gepaste, zinvolle en duidelijke straf. Tegelijk blijven die jongeren nood hebben aan hulp en begeleiding en moeten ook de context en de omstandigheden waarin jongeren opgroeien worden aangepakt. Jeugddelicten kunnen niet opgelost worden zolang er wachtlijsten bestaan in de jeugdhulpverlening.

HCA Vlaanderen benadrukte welke belangen minderjarige daders en slachtoffers, maar ook de maatschappij hebben bij een herstelgericht, participatief en constructief jeugddelinquentierecht, complementair aan de jeugdhulpverlening.

Het Vlaams Welzijnsverbond rondde de voormiddag in het Vlaams parlement af door te benadrukken dat het jeugddelinquentierecht de verantwoordelijkheid nooit alleen bij de minderjarige delinquent mag leggen. De maatregelen en sancties binnen het jeugdrecht moeten steeds het sluitstuk zijn van een rechtvaardige, verbindende en zorgzame samenleving.

De Kinderrechtencoalitie publiceerde in december 2017 een uitgebreid standpunt over de invoering van een Vlaams jeugddelinquentierecht. Op basis van grondige discussies met experten kwam de Kinderrechtencoalitie tot de conclusie dat het tekort aan jeugdhulpverlening het sleutelprobleem is in de situatie van kinderen en jongeren, en niet zozeer de beteugeling van de jeugddelinquentie. De Kinderrechtencoalitie benadrukte de noodzaak van een adequaat beleid gericht op kinderrechten, sociale bescherming van kinderen en jongeren en een effectief recht op jeugdhulpverlening om jeugddelinquentie te voorkomen. Beter voorkomen dan genezen, vandaag werd bewezen dat het een boutade is met veel waarheid.