Vlaanderen mag pas een jeugddelinquentierecht invoeren als het recht op jeugdhulpverlening voor alle kinderen en jongeren in Vlaanderen gegarandeerd is.
Dat is de kern van de reactie van de Kinderrechtencoalitie op de voorbereiding van het jeugddelinquentierecht. Het voorontwerp van decreet betekent een grondige verschuiving in de manier waarop Vlaanderen wil omgaan met het gedrag van kinderen en jongeren: bij een als misdrijf omschreven feit verlaten we de beschermingsbenadering en kiezen we voor individuele responsabilisering. En dat voor kinderen vanaf 12 jaar.
De Kinderrechtencoalitie tilt niet licht aan die verschuiving. We wijzen in de eerste plaats op de niet vervulde randvoorwaarde, m.n. het niet beschikbaar zijn van jeugdhulpverlening voor alle kinderen en jongeren. Ook bij de individualisering van de aansprakelijkheid formuleert de coalitie ernstige bedenkingen want omgevingsfactoren blijven grotendeels buiten beeld.
Dit zijn de krachtlijnen:
In 2016 verschenen 2.341 kinderen en jongeren voor de jeugdrechter naar aanleiding van een als misdrijf omschreven feit. In dat zelfde jaar gaf de jeugdrechter 13.789 kinderen en jongeren – bijna zes maal zoveel – een maatregel op basis van een verontrustende opvoedingssituatie.
De capaciteit van de jeugdhulpverlening schiet schromelijk tekort. Duizenden kinderen en jongeren stuiten op lange wachtlijsten. En om toch maar een schaarse plaats te vinden voor “hun” jongere verwoorden jeugdrechters in dringende gevallen niet zelden een verontrustende opvoedingssituatie als een als misdrijf omschreven feit.
Het tekort aan jeugdhulpverlening is een sleutelprobleem in de situatie van kinderen en jongeren in Vlaanderen, niet zozeer de beteugeling van de jeugddelinquentie. Daarom stelt de Kinderrechtencoalitie dat het jeugddelinquentierecht pas mag worden ingevoerd als het recht op jeugdhulpverlening voor alle kinderen effectief gerealiseerd en gegarandeerd is.
Een adequaat beleid gericht op het realiseren van kinderrechten en algemene sociale bescherming is noodzakelijk om de situatie van kinderen en jongeren te versterken en jeugddelinquentie te voorkomen.