Het Kinderrechtenverdrag

Op 20 november 1989 werd het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind goedgekeurd op de algemene vergadering van de Verenigde Naties. In dit verdrag staan 54 artikelen die de rechten omschrijven van kinderen en jongeren tot 18 jaar.

Landen die dit verdrag ondertekenen en ratificeren, engageren zich om de artikelen van het verdrag om te zetten in hun eigen wetgeving en alle afspraken van het Kinderrechtenverdrag na te leven in hun land. Vandaag hebben 196 landen het Kinderrechtenverdrag ondertekend en geratificeerd.

Het Kinderrechtenverdrag gaat over alles waar kinderen mee te maken kunnen krijgen vanaf hun geboorte tot ze 18 jaar zijn. Het gaat over voeding, school, wonen en gezondheid. Over geloof, ouders en vrienden. Maar het gaat ook over mishandeling, kinderarbeid, oorlog en vluchten. Het Kinderrechtenverdrag geeft belangrijke uitgangspunten en verplichtingen mee. Alles om ervoor te zorgen dat kinderen veilig kunnen opgroeien en zich optimaal ontwikkelen.

Geschiedenis van het Kinderrechtenverdrag

Vóór het Kinderrechtenverdrag had de Verenigde Naties in 1949 al een Verklaring van de Rechten van het Kind opgemaakt. Deze verklaring bevatte tien beginselen voor kinderrechten. Een verklaring is echter niet juridisch bindend, dus landen die er zich niet aan houden, kunnen er ook niet op worden aangesproken. Daarom namen de Verenigde Naties het initiatief om er een echt internationaal Verdrag van te maken: het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind.

Landen die het verdrag tekenen, verbinden zich om er zich aan te houden. België deed dit op 26 januari 1990. Artikel 4 van het verdrag verplicht de staten om de bepalingen van het verdrag om te zetten in hun eigen wetgeving. In België werd dit in 1991 achtereenvolgens bij decreet door het Vlaamse Parlement, de Duitse Gemeenschapsraad en de Franse Gemeenschapsraad goedgekeurd. Op federaal vlak namen de Kamer van Volksvertegenwoordigers (27 juni) en de Senaat (13 juli) de Goedkeuringswet aan. De bekrachtigingsoorkonde werd door de Koning ondertekend op 25 november en neergelegd bij de Secretaris-Generaal van de VN op 16 december 1991.

Controle door het VN-Kinderrechtencomité

De internationale controle op de naleving van het IVRK (art.43) gebeurt door het Comité voor de Rechten van het Kind. Dit Comité bestaat uit achttien onafhankelijke deskundigen en zetelt in Genève. Landen die het verdrag ondertekend hebben, rapporteren om de vijf jaar over de toestand en de voortgang van de rechten van het kind in hun land (art.44).

Het kinderrechtencomité kan geen straffen opleggen aan landen die zich niet aan het Kinderrechtenverdrag houden, maar geeft wel uitgebreide aanbevelingen en rekent er op dat landen deze naleven.

Het is de hoofdtaak van de Kinderrechtencoalitie om elke 5 jaar een Alternatief Rapport van de NGO’s te publiceren over de naleving van het Kinderrechtenverdrag in België. Ze overhandigt dit rapport aan het VN-Kinderrechtencomité. Zo krijgt de VN niet enkel info vanuit de overheid over de situatie van kinderrechten in België, maar ook vanuit het maatschappelijk middenveld, zoals de lidorganisaties van de Kinderrechtencoalitie.

54 fundamentele kinderrechten

De Kinderrechtencoalitie stelde een overzichtelijke poster op, waarop alle 54 artikelen van het Kinderrechtenverdrag staan samengevat.

Hieronder vindt u alle artikels uit het Kinderrechtenverdrag, met per artikel de officiële tekst uit het IVRK en een samenvatting.

Artikel 1:
Definitie van het begrip kind

Elke persoon jonger dan 18 jaar, tenzij de meerderjarigheidsgrens volgens de wet vroeger valt.

Voor de toepassing van dit Verdrag wordt onder een kind verstaan ieder mens jonger dan achttien jaar, tenzij volgens het op het kind van toepassing zijnde recht de meerderjarigheid eerder wordt bereikt.

Artikel 2:
Non-discriminatie

Alle rechten zijn van toepassing zijn op alle kinderen zonder enige uitzondering, en de Staat moet alle kinderen tegen om het even welke vorm van discriminatie te beschermen.

1. De Staten die partij zijn bij dit Verdrag, eerbiedigen en waarborgen de in het Verdrag beschreven rechten voor ieder kind onder hun rechtsbevoegdheid zonder discriminatie van welke aard ook, ongeacht ras, huidskleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale, etnische of maatschappelijke afkomst, vermogen, handicap, geboorte of andere omstandigheid van het kind of van zijn (of haar) ouder of wettige voogd.

2. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat het kind wordt beschermd tegen alle vormen van discriminatie of bestraffing op grond van de status of de activiteiten van, de meningen geuit door of de overtuigingen van de ouders, wettige voogden of familieleden van het kind.

Artikel 3:
Het belang van het kind

Het belang van het kind moet op de eerste plaats komen bij elke beslissing of maatregel die het kind aangaan. Als de ouders tekort schieten in hun verplichtingen tov het kind, moet de overheid alles doen om het kind te beschermen. Het belang van het kind moet op een zo breed mogelijke manier bekeken worden, rekening houdend met alle andere rechten.

1. Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.

2. De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe het kind te verzekeren van de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn, rekening houdend met de rechten en plichten van zijn of haar ouders, wettige voogden of anderen die wettelijk verantwoordelijk voor het kind zijn, en nemen hiertoe alle passende wettelijke en bestuur maatregelen.

3. De Staten die partij zijn, waarborgen dat de instellingen, diensten en voorzieningen die verantwoordelijk zijn voor de zorg voor of de bescherming van kinderen voldoen aan de door de bevoegde autoriteiten vastgestelde normen, met name ten aanzien van de veiligheid, de gezondheid, het aantal personeelsleden en hun geschiktheid, alsmede bevoegd toezicht.

Artikel 4:
Het realiseren van de kinderrechten

De overheid moet alle mogelijke maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de rechten van het kind waargemaakt worden in haar land. Dit gaat over beleid, wetgeving, budget maar ook over hulp aan andere staten die het verdrag hebben ondertekend.

De Staten die partij zijn, nemen alle nodige wettelijke, bestuurlijke en andere maatregelen om de in dit Verdrag erkende rechten te verwezenlijken. Ten aanzien van economische, sociale en culturele rechten nemen de Staten die partij zijn deze maatregelen in de ruimste mate waarin de hun ter beschikking staande middelen dit toelaten en, indien nodig, in het kader van internationale samenwerking.

Artikel 5:
De rol van ouders in de ontwikkeling van het kind

De eerste verantwoordelijken voor de zorg, begeleiding en opvoeding van het kind zijn ouders of andere wettelijke voogden. De overheid moet dit respecteren en hen de passende ondersteuning bieden om deze taak te vervullen.

De Staten die partij zijn, eerbiedigen de verantwoordelijkheden, rechten en plichten van de ouders of, indien van toepassing, van de leden van de familie in ruimere zin of de gemeenschap al naar gelang het plaatselijk gebruik, van wettige voogden of anderen die wettelijk verantwoordelijk zijn voor het kind, voor het voorzien in passende leiding en begeleiding bij de uitoefening door het kind van de in dit Verdrag erkende rechten, op een wijze die verenigbaar is met de zich ontwikkelende vermogens van het kind.

Artikel 6:
Het recht op leven en ontwikkeling

Ieder kind heeft het recht om te leven en om zich te ontwikkelen. De overheid heeft de plicht om een veilige omgeving te creëren waarin kinderen zich goed kunnen ontwikkelen en ongestoord kunnen opgroeien.

1. De Staten die partij zijn, erkennen dat ieder kind het inherente recht op leven heeft.

2. De Staten die partij zijn, waarborgen in de ruimst mogelijke mate de mogelijkheden tot overleven en de ontwikkeling van het kind.

Artikel 7:
Het recht op een naam en nationaliteit

Ieder kind heeft het recht op een officieel geregistreerde naam, een nationaliteit en het recht om te weten wie zijn ouders zijn en door hen te worden verzorgd.

1. Het kind wordt onmiddellijk na de geboorte ingeschreven en heeft vanaf de geboorte het recht op een naam, het recht een nationaliteit te verwerven en, voor zover mogelijk, het recht zijn of haar ouders te kennen en door hen te worden verzorgd.

2. De Staten die partij zijn, waarborgen de verwezenlijking van deze rechten in overeenstemming met hun nationale recht en hun verplichtingen krachtens de desbetreffende internationale akten op dit gebied, in het bijzonder wanneer het kind anders staatloos zou zijn.

Artikel 8:
Het recht op een identiteit

Elk kind heeft het recht op een identiteit. Die bestaat uit minstens  uit een naam, nationaliteit of familiebanden. De overheid helpt het kind om de identiteit te beschermen of zo nodig te herstellen, bijvoorbeeld bij kinderen zonder achternaam, staatloze kinderen of kinderen die hun ouders niet kennen.

1. De Staten die partij zijn, verbinden zich tot eerbiediging van het recht van het kind zijn of haar identiteit te behouden, met inbegrip van nationaliteit, naam en familiebetrekkingen zoals wettelijk erkend, zonder onrechtmatige inmenging.

2. Wanneer een kind op niet rechtmatige wijze wordt beroofd van enige of alle bestanddelen van zijn of haar identiteit, verlenen de Staten die partij zijn passende bijstand en bescherming, teneinde zijn identiteit zo snel mogelijk te herstellen.

Artikel 9:
Het recht om niet van de ouders gescheiden te worden

Elk kind heeft het recht om met zijn of haar ouders samen te leven, tenzij dit in strijd is met het belang van het kind. Als zo wordt geoordeeld, moeten de juiste procedures gevolgd worden en moeten alle betrokkenen hierbij gehoord worden. Als een kind gescheiden moet leven van één of beide ouders, moet het contact kunnen onderhouden met beide ouders, tenzij dit ook nadelig is voor het kind.

1. De Staten die partij zijn, waarborgen dat een kind niet wordt gescheiden van zijn of haar ouders tegen hun wil, tenzij de bevoegde autoriteiten onder voorbehoud van de mogelijkheid van rechterlijke toetsing, in overeenstemming met het toepasselijk recht en de toepasselijke procedures, beslissen dat deze scheiding noodzakelijk is in het belang van het kind. Een dergelijke beslissing kan noodzakelijk zijn in een bepaald geval, zoals wanneer er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het kind door de ouders, of wanneer de ouders gescheiden leven en er een beslissing moet worden genomen ten aanzien van de verblijfplaats van het kind.

2. In procedures ingevolge het eerste lid van dit artikel dienen alle betrokken partijen de gelegenheid te krijgen aan de procedures deel te nemen en hun standpunten naar voren te brengen.

3. De Staten die partij zijn, eerbiedigen het recht van het kind dat van een ouder of beide ouders is gescheiden, op regelmatige basis persoonlijke betrekkingen en rechtstreeks contact met beide ouders te onderhouden, tenzij dit in strijd is met het belang van het kind.

4. Indien een dergelijke scheiding voortvloeit uit een maatregel genomen door een Staat die partij is, zoals de inhechtenisneming, gevangenneming, verbanning, deportatie, of uit een maatregel het overlijden ten gevolge hebbend (met inbegrip van overlijden, door welke oorzaak ook, terwijl de betrokkene door de Staat in bewaring wordt gehouden) van één ouder of beide ouders of van het kind, verstrekt die Staat, op verzoek, aan de ouders, aan het kind of, indien van toepassing, aan een ander familielid van het kind de noodzakelijke inlichtingen over waar het afwezige lid van het gezin zich bevindt of waar de afwezige leden van het gezin zich bevinden, tenzij het verstrekken van die inlichtingen het welzijn van het kind zou schaden. De Staten die partij zijn, waarborgen voorts dat het indienen van een dergelijk verzoek op zich geen nadelige gevolgen heeft voor de betrokkene(n).

Artikel 10:
Gezinshereniging

Ieder kind heeft het recht om herenigd te worden met zijn ouders. Aanvragen voor gezinshereniging moeten door de overheid met spoed, welwillendheid en menselijkheid worden behandeld. Ieder kind mag om het even welk land verlaten en hun eigen land terug binnenkomen met het oog op hereniging. Een kind dat in een ander land dan zijn of haar ouders verblijft, heeft recht op rechtstreeks en regelmatig contact met de ouders.

1. In overeenstemming met de verplichting van de Staten die partij zijn krachtens artikel 9, eerste lid, worden aanvragen van een kind of van zijn ouders om een Staat die partij is, voor gezinshereniging binnen te gaan of te verlaten, door de Staten die partij zijn met welwillendheid, menselijkheid en spoed behandeld. De Staten die partij zijn, waarborgen voorts dat het indienen van een dergelijke aanvraag geen nadelige gevolgen heeft voor de aanvragers of hun familieleden.

2. Een kind van wie de ouders in verschillende Staten verblijven, heeft het recht op regelmatige basis, behalve in uitzonderlijke omstandigheden, persoonlijke betrekkingen en rechtstreekse contacten met beide ouders te onderhouden. Hiertoe, en in overeenstemming met de verplichting van de Staten die partij zijn krachtens artikel 9, tweede lid, eerbiedigen de Staten die partij zijn het recht van het kind en van zijn of haar ouders welk land ook, met inbegrip van het eigen land, te verlaten, en het eigen land binnen te gaan. Het recht welk land ook te verlaten is slechts onderworpen aan de beperkingen die bij de wet zijn voorzien en die nodig zijn ter bescherming van de nationale veiligheid, de openbare orde, de volksgezondheid of de goede zeden, of van de rechten en vrijheden van anderen, en verenigbaar zijn met de andere in dit Verdrag erkende rechten.

Artikel 11:
Kinderontvoering

De overheid heeft de plicht om ontvoering van kinderen naar het buitenland, door een ouder of door iemand anders, tegen te houden of ongedaan te maken.

1. De Staten die partij zijn, nemen maatregelen ter bestrijding van de ongeoorloofde overbrenging van kinderen naar en het niet doen terugkeren van kinderen uit het buitenland.

2. Hiertoe bevorderen de Staten die partij zijn het sluiten van bilaterale of multilaterale overeenkomsten of het toetreden tot bestaande overeenkomsten.

Artikel 12:
De mening van het kind

Ieder kind heeft het recht om zijn mening te geven over beslissingen die hen aangaan, ongeacht hoe oud ze zijn. De overheid moet het mogelijk maken om kinderen inspraak en invloed te geven. Ook in juridische procedures die een impact hebben op het kind, moet het kind gehoord worden.

1. De Staten die partij zijn, verzekeren het kind dat in staat is zijn of haar eigen mening te vormen, het recht die mening vrijelijk te uiten in alle aangelegenheden die het kind betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en rijpheid.

2. Hiertoe wordt het kind met name in de gelegenheid gesteld te worden gehoord in iedere gerechtelijke en bestuurlijke procedure die het kind betreft, hetzij rechtstreeks, hetzij door tussenkomst van een vertegenwoordiger of een daarvoor geschikte instelling, op een wijze die verenigbaar is met de procedureregels van het nationale recht.

Artikel 13:
Vrijheid van meningsuiting

Ieder kind heeft het recht om zijn of haar mening uit te drukken, en daar ook informatie en ideeën over te verzamelen en te verspreiden. Jouw mening is jouw mening, je hebt het recht om uit te komen voor je geloofsovertuiging, geaardheid, politieke voorkeur en culturele achtergrond. Tenzij dit de rechten van anderen schendt of ingaat tegen de wet.

1. Het kind heeft het recht op vrijheid van meningsuiting; dit recht omvat mede de vrijheid inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven, ongeacht de landsgrenzen hetzij mondeling, hetzij in geschreven of gedrukte vorm, in de vorm van kunst, of met behulp van andere media naar zijn of haar keuze.

2. De uitoefening van dit recht kan aan bepaalde beperkingen worden gebonden, doch alleen aan de beperkingen die bij de wet zijn voorzien en die nodig zijn:
a) voor de eerbiediging van de rechten of de goede naam van anderen; of
b) ter bescherming van de nationale veiligheid of van de openbare orde, de volksgezondheid of de goede zeden.

Artikel 14:
Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst

Ieder kind heeft het recht om een geloofsovertuiging te kiezen die bij hem of haar past. De overheid moet de rechten van ouders respecteren om hun kinderen op te voeden volgens hun eigen overtuiging, maar een kind mag zelf kiezen, tenzij dit ingaat tegen de wet, hun eigen veiligheid of de rechten van anderen.

1. De Staten die partij zijn, eerbiedigen het recht van het kind op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst.

2. De Staten die partij zijn, eerbiedigen de rechten en plichten van ouders en, indien van toepassing, van de wettige voogden, om het kind te leiden in de uitoefening van zijn of haar recht op een wijze die verenigbaar is met de zich ontwikkelende vermogens van het kind.

3. De vrijheid van eenieder zijn of haar godsdienst of levensovertuiging tot uiting te brengen kan slechts in die mate worden beperkt als wordt voorgeschreven door de wet en noodzakelijk is ter bescherming van de openbare veiligheid, de openbare orde, de volksgezondheid of de goede zeden, of van de fundamentele rechten en vrijheden van anderen.

Artikel 15:
Vrijheid van vereniging

Ieder kind heeft het recht om met anderen samen te komen en verenigingen op te richten of er zich bij aan te sluiten, tenzij dit de rechten van anderen zou schenden.

1. De Staten die partij zijn, erkennen de rechten van het kind op vrijheid van vereniging en vrijheid van vreedzame vergadering.

2. De uitoefening van deze rechten kan aan geen andere beperkingen worden onderworpen dan die welke in overeenstemming met de wet worden opgelegd en die in een democratische samenleving geboden zijn in het belang van de nationale veiligheid, de openbare orde, de bescherming van de volksgezondheid of de goede zeden, of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

Artikel 16:
Recht op privacy

Elk kind heeft recht op privacy, bv een plek voor jezelf, eigen post of een dagboek dat niemand mag lezen. Er mogen ook niet zo maar foto’s of informatie over kinderen worden prijs gegeven zonder toestemming van het kind en de ouders. De overheid moet kinderen hier tegen beschermen, evenals tegen smaad en laster.

Het recht te worden beschermd tegen inmenging in de privacy, het gezinsleven, de woning en de correspondentie, evenals tegen smaad en laster.

1. Geen enkel kind mag worden onderworpen aan willekeurige of onrechtmatige inmenging in zijn of haar privé-leven, in zijn of haar gezinsleven, zijn of haar woning of zijn of haar correspondentie, noch aan enige onrechtmatige aantasting van zijn of haar eer en goede naam.

2. Het kind heeft recht op bescherming door de wet tegen zodanige inmenging of aantasting.

Artikel 17:
Toegang tot informatie

Kinderen hebben recht op duidelijke en betrouwbare informatie over alle onderwerpen die voor hen belangrijk zijn. De overheid moet er voor zorgen dat kinderen voldoende informatie krijgen over hun rechten, ouders, opvoeding, vriendschap, liefde, drugs, geld, politiek.. zodat ze hun eigen mening kunnen vormen. Tegelijk moet de overheid kinderen ook beschermen tegen informatie die schadelijk is voor hen.

De Staten die partij zijn, erkennen de belangrijke functie van de massamedia en waarborgen dat het kind toegang heeft tot informatie en materiaal uit een verscheidenheid van nationale en internationale bronnen, in het bijzonder informatie en materiaal gericht op het bevorderen van zijn of haar sociale, psychische en morele welzijn en zijn of haar lichamelijke en geestelijke gezondheid. Hiertoe dienen de Staten die partij zijn:
a) de massamedia aan te moedigen informatie en materiaal te verspreiden die tot sociaal en cultureel nut zijn voor het kind en in overeenstemming zijn met de strekking van artikel 29;
b) internationale samenwerking aan te moedigen bij de vervaardiging, uitwisseling en verspreiding van dergelijke informatie en materiaal uit een verscheidenheid van culturele, nationale en internationale bronnen;
c) de vervaardiging en verspreiding van kinderboeken aan te moedigen;
d) de massamedia aan te moedigen in het bijzonder rekening te houden met de behoeften op het gebied van de taal van het kind dat tot een minderheid of tot de oorspronkelijke bevolking behoort;
e) de ontwikkeling aan te moedigen van passende richtlijnen voor de bescherming van het kind tegen informatie en materiaal die schadelijk zijn voor zijn of haar welzijn, indachtig de bepalingen van de artikelen 13 en 18.

Artikel 18:
Verantwoordelijkheid van de ouders

Ouders zijn de eerste verantwoordelijken voor de opvoeding van hun kinderen.  De overheid moet hen bij deze taak ondersteunen.

1. De Staten die partij zijn, doen alles wat in hun vermogen ligt om de erkenning te verzekeren van het beginsel dat beide ouders de gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Ouders of, al naar gelang het geval, wettige voogden, hebben de verantwoordelijkheid voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Het belang van het kind is hun allereerste zorg. Verantwoordelijkheden van ouders Het principe dat beide ouders gezamenlijk de eerste verantwoordelijken zijn voor de opvoeding van hun kinderen, en dat de Staat hen bij deze taak dient te ondersteunen.

2. Om de toepassing van de in dit Verdrag genoemde rechten te waarborgen en te bevorderen, verlenen de Staten die partij zijn passende bijstand aan ouders en wettige voogden bij de uitoefening van hun verantwoordelijkheden die de opvoeding van het kind betreffen, en waarborgen zij de ontwikkeling van instellingen, voorzieningen en diensten voor kinderzorg.

3. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat kinderen van werkende ouders recht hebben op gebruikmaking van diensten en voorzieningen voor kinderzorg waarvoor zij in aanmerking komen.

Artikel 19:
Bescherming tegen mishandeling en verwaarlozing

Ieder kind moet beschermd worden tegen elke vorm van mishandeling door ouders of door andere personen die verantwoordelijkheid dragen voor de zorg voor het kind. De overheid moet maatregelen nemen om kindermishandeling te voorkomen en zorgen voor opvang en behandeling van kinderen die hiervan slachtoffer zijn.

1. De Staten die partij zijn, nemen alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen en maatregelen op sociaal en opvoedkundig gebied om het kind te beschermen tegen alle vormen van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijke of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik, zolang het kind onder de hoede is van de ouder(s), wettige voogd(en) of iemand anders die de zorg voor het kind heeft.

2. Deze maatregelen ter bescherming dienen, indien van toepassing, doeltreffende procedures te omvatten voor de invoering van sociale programma’s om te voorzien in de nodige ondersteuning van het kind en van diegenen die de zorg voor het kind hebben, alsmede procedures voor andere vormen van voorkoming van gevallen van kindermishandeling zoals hierboven beschreven, en voor opsporing, melding, verwijzing onderzoek, behandeling en follow-up van zodanige gevallen, en, indien van toepassing, voor inschakeling van rechterlijke instanties.

Artikel 20:
Bescherming van kinderen buiten het gezin

Ouders zijn de eerste verantwoordelijken voor de opvoeding van hun kinderen.  De overheid moet hen bij deze taak ondersteunen.

Kinderen hebben het recht hebben om op te groeien bij hun ouders. Soms is dit niet mogelijk of is het niet in het belang van kinderen om bij de eigen ouders te (blijven) wonen. In dat geval moet de overheid zorgen voor alternatieve opvang zoals een pleeggezin of een voorziening. Bij het zoeken naar een oplossing is continuïteit in de zorg en de opvoeding belangrijk.

Artikel 21:
Adoptie

Landen die adoptie toestaan, mogen dit enkel doen na goedkeuring van de overheid en in het belang van het kind. Interlandelijke adoptie kan enkel als de mogelijkheden in het land van oorsprong zijn uitgeput. Het kind heeft het recht om te weten wie zijn of haar biologische ouders zijn, en adoptie mag niet uit commercieel belang.

De Staten die partij zijn en die de methode van adoptie erkennen en/of toestaan, waarborgen dat het belang van het kind daarbij de voornaamste overweging is, en:
a) waarborgen dat de adoptie van een kind slechts wordt toegestaan mits daartoe bevoegde autoriteiten, in overeenstemming met de van toepassing zijnde wetten en procedures en op grond van alle van belang zijnde en betrouwbare gegevens, bepalen dat de adoptie kan worden toegestaan gelet op de verhoudingen van het kind met zijn of haar ouders, familieleden en wettige voogden, en mits, indien vereist, de betrokkenen, na volledig te zijn ingelicht, op grond van de adviezen die noodzakelijk worden geacht, daarmee hebben ingestemd;
b) erkennen dat interlandelijke adoptie kan worden overwogen als andere oplossing voor de zorg voor het kind, indien het kind niet in een pleegof adoptiegezin kan worden geplaatst en op geen enkele andere passende wijze kan worden verzorgd in het land van zijn of haar herkomst;
c) verzekeren dat voor het kind dat bij een interlandelijke adoptie is betrokken waarborgen en normen gelden die gelijkwaardig zijn aan die welke bestaan bij adoptie in het eigen land;
d) nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat, in het geval van interlandelijke adoptie, de plaatsing niet leidt tot ongepast geldelijk voordeel voor de betrokkenen;
e) bevorderen, wanneer passend, de verwezenlijking van de doeleinden van dit artikel door het aangaan van bilaterale of multilaterale regelingen of overeenkomsten, en spannen zich in om, in het kader daarvan te waarborgen dat de plaatsing van het kind in een ander land wordt uitgevoerd door bevoegde autoriteiten of instellingen.

Artikel 22:
Kinderen op de vlucht

Een kind dat asiel zoekt of erkend is als vluchteling, heeft recht op bijzondere bescherming, of het nu alleenstaand is of bij zijn ouders. De overheid moet alle inspanningen doen om het kind te beschermen en te zoeken naar de ouders of andere gezinsleden. Als dit niet lukt, staat de overheid ervoor in dat het kind dezelfde bescherming en rechten krijgt als ieder ander kind, dwz het recht om te spelen, onderwijs te krijgen en continuïteit in zijn of haar leven.

1. De Staten die partij zijn, nemen passende maatregelen om te waarborgen dat een kind dat de vluchtelingenstatus wil verkrijgen of dat in overeenstemming met het toepasselijke internationale recht en de toepasselijke procedures als vluchteling wordt beschouwd, ongeacht of het al dan niet door zijn of haar ouders of door iemand anders wordt begeleid, passende bescherming en humanitaire bijstand krijgt bij het genot van de van toepassing zijnde rechten beschreven in dit Verdrag en in andere internationale akten inzake de rechten van de mens of humanitaire akten waarbij de bedoelde Staten partij zijn.

2. Hiertoe verlenen de Staten die partij zijn, naar zij passend achten, hun medewerking aan alle inspanningen van de Verenigde Naties en andere bevoegde intergouvernementele organisaties of niet-gouvernementele organisaties die met de Verenigde Naties samenwerken, om dat kind te beschermen en bij te staan en de ouders of andere gezinsleden op te sporen van een kind dat vluchteling is, teneinde de nodige inlichtingen te verkrijgen voor hereniging van het kind met het gezin waartoe het behoort. In gevallen waarin geen ouders of andere familieleden kunnen worden gevonden, wordt aan het kind dezelfde bescherming verleend als aan ieder ander kind dat, om welke reden ook, blijvend of tijdelijk het leven in een gezin moet ontberen.

Artikel 23:
Kinderen met een handicap

Kinderen met een handicap hebben niet alleen recht op bijzondere zorg van de overheid, ze hebben ook het recht op een volwaardige en zelfstandige deelname aan de maatschappij. De overheid zorgt er voor dat kinderen met een handicap net als andere kinderen thuis kunnen wonen, een opleiding volgen en toegang krijgen tot vrije tijd, gezondheid en andere diensten.

1. De Staten die partij zijn, erkennen dat een geestelijk of lichamelijk gehandicapt kind een volwaardig en behoorlijk leven dient te hebben, in omstandigheden die de waardigheid van het kind verzekeren, zijn zelfstandigheid bevorderen en zijn actieve deelneming aan het gemeenschapsleven vergemakkelijken.

2. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het gehandicapte kind op bijzondere zorg, en stimuleren en waarborgen dat aan het daarvoor in aanmerking komende kind en degenen die verantwoordelijk zijn voor zijn of haar verzorging, afhankelijk van de beschikbare middelen, de bijstand wordt verleend die is aangevraagd en die passend is gezien de gesteldheid van het kind en de omstandigheden van de ouders of anderen die voor het kind zorgen.

3. Onder erkenning van de bijzondere behoeften van het gehandicapte kind, dient de in overeenstemming met het tweede lid geboden bijstand, wanneer mogelijk, gratis te worden verleend, rekening houdend met de financiële middelen van de ouders of anderen die voor het kind zorgen. Deze bijstand dient erop gericht te zijn te waarborgen dat het gehandicapte kind daadwerkelijk toegang heeft tot onderwijs, opleiding, voorzieningen voor gezondheidszorg en revalidatie, voorbereiding voor een beroep, en recreatiemogelijkheden, op een wijze die ertoe bijdraagt dat het kind een zo volledig mogelijke integratie in de maatschappij en persoonlijke ontwikkeling bereikt, met inbegrip van zijn of haar culturele en intellectuele ontwikkeling.

4. De Staten die partij zijn, bevorderen, in de geest van internationale samenwerking, de uitwisseling van passende informatie op het gebied van preventieve gezondheidszorg en van medische en psychologische behandeling van, en behandeling van functionele stoornissen bij gehandicapte kinderen, met inbegrip van de verspreiding van en de toegang tot informatie betreffende revalidatiemethoden, onderwijs en beroepsopleidingen, met als doel de Staten die partij zijn, in staat te stellen hun vermogens en vaardigheden te verbeteren en hun ervaring op deze gebieden te verruimen. Wat dit betreft wordt in het bijzonder rekening gehouden met de behoeften van ontwikkelingslanden.

Artikel 24:
Recht op gezondheidszorg

Elk kind heeft recht op de best mogelijke gezondheid en op gezondheidszorgvoorzieningen. Daarbij moet extra aandacht zijn voor het terugdringen van baby- en kindersterfte en voor eerstelijns- en preventieve gezondheidszorg. De overheid moet er daarnaast voor zorgen dat traditionele gewoontes die schadelijk zijn voor de gezondheid van kinderen, worden bestreden, zoals  meisjesbesnijdenis. Ook voorlichting en gezondheidszorg in ontwikkelingssamenwerking, behoort tot de taken van de overheid.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kind op het genot van de grootst mogelijke mate van gezondheid en op voorzieningen voor de behandeling van ziekte en het herstel van de gezondheid. De Staten die partij zijn, streven ernaar te waarborgen dat geen enkel kind zijn of haar recht op toegang tot deze voorzieningen voor gezondheidszorg wordt onthouden.

2. De Staten die partij zijn, streven de volledige verwezenlijking van dit recht na en nemen passende maatregelen, met name:
a) om baby- en kindersterfte te verminderen;
b) om de verlening van de nodige medische hulp en gezondheidszorg aan alle kinderen te waarborgen met nadruk op de ontwikkeling van de eerste-lijnsgezondheidszorg;
c) om ziekte, ondervoeding en slechte voeding te bestrijden, mede binnen het kader van de eerste-lijnsgezondheidszorg, door onder andere het toepassen van gemakkelijk beschikbare technologie en door het voorzien in voedsel met voldoende voedingswaarde en zuiver drinkwater, de gevaren en risico’s van milieuverontreiniging in aanmerking nemend;
d) om passende pre- en postnatale gezondheidszorg voor moeders te waarborgen;
e) om te waarborgen dat alle geledingen van de samenleving, met name ouders en kinderen, worden voorgelicht over, toegang hebben tot onderwijs over, en worden gesteund in het gebruik van de fundamentele kennis van de gezondheid en de voeding van kinderen, de voordelen van borstvoeding, hygiëne en sanitaire voorzieningen en het voorkomen van ongevallen;
f) om preventieve gezondheidszorg, begeleiding voor ouders, en voorzieningen voor en voorlichting over gezinsplanning te ontwikkelen.

3. De Staten die partij zijn, nemen alle doeltreffende en passende maatregelen teneinde traditionele gebruiken die schadelijk zijn voor de gezondheid van kinderen af te schaffen.

4. De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe internationale samenwerking te bevorderen en aan te moedigen teneinde geleidelijk de algehele verwezenlijking van het in dit artikel erkende recht te bewerkstelligen. Wat dit betreft wordt in het bijzonder rekening gehouden met de behoeften van ontwikkelingslanden.

Artikel 25:
Periodieke herziening van uithuisplaatsing

Een kind heeft recht om bij zijn of haar gezin te leven. Als een kind uit het gezin wordt geplaatst omdat dit in het belang is van het kind, moet deze maatregel regelmatig geëvalueerd en herzien worden.

De Staten die partij zijn, erkennen het recht van een kind dat door de bevoegde autoriteiten uit huis is geplaatst ter verzorging, bescherming of behandeling in verband met zijn of haar lichamelijke of geestelijke gezondheid, op een periodieke evaluatie van de behandeling die het kind krijgt en van alle andere omstandigheden die verband houden met zijn of haar plaatsing.

Artikel 26:
Recht op sociale zekerheid

Elk kind heeft recht op de voordelen van sociale zekerheid, zoals ziekteverzekering, kinderbijslag en schooltoelagen.

1. De Staten die partij zijn, erkennen voor ieder kind het recht de voordelen te genieten van voorzieningen voor sociale zekerheid, met inbegrip van sociale verzekering, en nemen de nodige maatregelen om de algehele verwezenlijking van dit recht te bewerkstelligen in overeenstemming met hun nationaal recht.

2. De voordelen dienen, indien van toepassing, te worden verleend, waarbij rekening wordt gehouden met de middelen en de omstandigheden van het kind en de personen die verantwoordelijk zijn voor zijn of haar onderhoud, alsmede iedere andere overweging die van belang is voor de beoordeling van een verzoek daartoe dat door of namens het kind wordt ingediend.

Artikel 27:
Recht op een toereikende levensstandaard

Ieder kind heeft het recht op een levensstandaard die toereikend is om veilig en gezond op te kunnen groeien. Hier zijn in eerste instantie de ouders verantwoordelijk voor, maar de overheid dient bij te staan als dit nodig is. De overheid heeft ook een expliciete taak in het terugdringen van kinderarmoede en het verzekeren van degelijke huisvesting voor gezinnen met kinderen. Rijkere landen hebben bovendien de plicht om kinderen in andere landen te helpen zodat in hun basisbehoeften wordt voorzien.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van ieder kind op een levensstandaard die toereikend is voor de lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling van het kind.

2. De ouder(s) of anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind, hebben de primaire verantwoordelijkheid voor het waarborgen, naar vermogen en binnen de grenzen van hun financiële mogelijkheden, van de levensomstandigheden die nodig zijn voor de ontwikkeling van het kind.

3. De Staten die partij zijn, nemen, in overeenstemming met de nationale omstandigheden en met de middelen die hun ten dienste staan, passende maatregelen om ouders en anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind te helpen dit recht te verwezenlijken, en voorzien, indien de behoefte daaraan bestaat, in programma’s voor materiële bijstand en ondersteuning, met name wat betreft voeding, kleding en huisvesting.

4. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om het verhaal te waarborgen van uitkeringen tot onderhoud van het kind door de ouders of andere personen die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind dragen, zowel binnen de Staat die partij is als vanuit het buitenland. Met name voor gevallen waarin degene die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind draagt, in een andere Staat woont dan die van het kind, bevorderen de Staten die partij zijn de toetreding tot internationale overeenkomsten of het sluiten van dergelijke overeenkomsten, alsmede het treffen van andere passende regelingen.

Artikel 28:
Recht op onderwijs

Elk kind heeft recht op onderwijs, waarbij basisonderwijs voor ieder kind gratis beschikbaar moet zijn. Ook voortgezet onderwijs, algemeen onderwijs en beroepsonderwijs moet voor alle kinderen toegankelijk zijn. De overheid heeft de taak om de kwaliteit van het onderwijs te verzekeren en vroegtijdige schooluitval tegen te gaan.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kind op onderwijs, en teneinde dit recht geleidelijk en op basis van gelijke kansen te verwezenlijken, verbinden zij zich er met name toe:
a) primair onderwijs verplicht te stellen en voor iedereen gratis beschikbaar te stellen;
b) de ontwikkeling van verschillende vormen van voortgezet onderwijs aan te moedigen, met inbegrip van algemeen onderwijs en beroepsonderwijs, deze vormen voor ieder kind beschikbaar te stellen en toegankelijk te maken, en passende maatregelen te nemen zoals de invoering van gratis onderwijs en het bieden van financiële bijstand indien noodzakelijk;
c) met behulp van alle passende middelen hoger onderwijs toegankelijk te maken voor een ieder naar gelang zijn capaciteiten;
d) informatie over en begeleiding bij onderwijs- en beroepskeuze voor alle kinderen beschikbaar te stellen en toegankelijk te maken;
e) maatregelen te nemen om regelmatig schoolbezoek te bevorderen en het aantal kinderen dat de school vroegtijdig verlaat, te verminderen.

2. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te verzekeren dat de wijze van handhaving van de discipline op scholen verenigbaar is met de menselijke waardigheid van het kind en in overeenstemming is met dit verdrag.

3. De Staten die partij zijn, bevorderen en stimuleren internationale samenwerking in aangelegenheden die verband houden met onderwijs, met name teneinde bij te dragen tot de uitbanning van onwetendheid en analfabetisme in de gehele wereld, en de toegankelijkheid van wetenschappelijke en technische kennis en moderne onderwijsmethoden te vergroten. In dit opzicht wordt met name rekening gehouden met de behoeften van de ontwikkelingslanden.

Artikel 29:
Doel van het onderwijs

Het onderwijs aan kinderen moet gericht zijn op de ontplooiing van het kind en de voorbereiding op een actief leven als volwassene. Het moet kinderen respect bijbrengen voor mensenrechten, vrede en verdraagzaamheid, verschillende culturen en het milieu.

1. De Staten die partij zijn, komen overeen dat het onderwijs aan het kind dient gericht te zijn op:
a) de zo volledig mogelijke ontplooiing van de persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens van het kind;
b) het bijbrengen van eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, en voor de in het Handvest van de Verenigde Naties vastgelegde beginselen; Doel van het onderwijs De erkenning door de Staat dat het onderwijs dient gericht te zijn op de ontplooiing van de persoonlijkheid en de talenten van het kind en op de voorbereiding van het kind op een actief leven als volwassene. Het onderwijs moet ook gericht zijn op
c) het bijbrengen van eerbied voor de ouders van het kind, voor zijn of haar eigen culturele identiteit, taal en waarden, voor de nationale waarden van het land waar het kind woont, het land waar het is geboren, en voor andere beschavingen dan de zijne of de hare;
d) de voorbereiding van het kind op een verantwoord leven in een vrije samenleving, in de geest van begrip, vrede, verdraagzaamheid, gelijkheid van geslachten, en vriendschap tussen alle volken, etnische, nationale en godsdienstige groepen en personen behorend tot de oorspronkelijke bevolking
e) het bijbrengen van eerbied voor de natuurlijke omgeving.

2. Geen enkel gedeelte van dit artikel of van artikel 28 mag zo worden uitgelegd dat het de vrijheid aantast van individuele personen en rechtspersonen om onderwijsinstellingen op te richten en daaraan leiding te geven, evenwel altijd met inachtneming van de in het eerste lid van dit artikel vervatte beginselen, en van het vereiste dat het aan die instellingen gegeven onderwijs voldoet aan de door de Staat vastgelegde minimumnormen.

Artikel 30:
Kinderen uit minderheidsgroepen

Een kind dat hoort bij een minderheidsgroep in een land, heeft het recht om zijn of haar eigen taal te gebruiken en zijn of haar eigen cultuur en godsdienst te beleven. De overheid moet dit mogelijk maken en ervoor zorgen dat deze kinderen niet gediscrimineerd worden.

In de Staten waarin etnische of godsdienstige minderheden, taalminderheden of personen behorend tot de oorspronkelijke bevolking voorkomen, wordt het kind dat daartoe behoort niet het recht ontzegd tezamen met andere leden van zijn of haar groep zijn of haar cultuur te beleven, zijn of haar godsdienst te belijden en ernaar te leven, of zich van zijn of haar eigen taal te bedienen.

Artikel 31:
Recht op vrije tijd, rust en cultuur

Elk kind heeft recht op vrije tijd, spel en deelname aan culturele en artistieke activiteiten. De overheid moet ervoor zorgen dat elk kind hier gelijke kansen toe krijgt en voorzien in een ruim en divers aanbod tot spel en ontmoeting, voor alle kinderen, ongeacht hun situatie of hun verblijf.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kind op rust en vrije tijd, op deelneming aan spel en recreatieve bezigheden passend bij de leeftijd van het kind, en op vrije deelneming aan het culturele en artistieke leven.

2. De Staten die partij zijn, eerbiedigen het recht van het kind volledig deel te nemen aan het culturele en artistieke leven, bevorderen de verwezenlijking van dit recht, en stimuleren het bieden van passende en voor ieder gelijke kansen op culturele, artistieke en creatieve bezigheden en vrijetijdsbesteding.

Artikel 32:
Bescherming tegen kinderarbeid

Kinderen moeten beschermd worden tegen economische uitbuiting en werkomstandigheden die schadelijk zijn voor hun gezondheid en ontwikkeling. De overheid moet een minimumleeftijd voor arbeid vaststellen en aangepaste werktijden en werkomstandigheden voor kinderen en jongeren.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kind te worden beschermd tegen economische exploitatie en tegen het verrichten van werk dat naar alle waarschijnlijkheid gevaarlijk is of de opvoeding van het kind zal hinderen, of schadelijk zal zijn voor de gezondheid of de lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke of maatschappelijke ontwikkeling van het kind.

2. De Staten die partij zijn, nemen wettelijke, bestuurlijke en sociale maatregelen en maatregelen op onderwijsterrein om de toepassing van dit artikel te waarborgen. Hiertoe, en de desbetreffende bepalingen van andere internationale akten in acht nemend, verbinden de Staten die partij zijn zich er in het bijzonder toe:
a) een minimumleeftijd of minimumleeftijden voor toelating tot betaald werk voor te schrijven;
b) voorschriften te geven voor een passende regeling van werktijden en arbeidsvoorwaarden;
c) passende straffen of andere maatregelen voor te schrijven ter waarborging van de daadwerkelijke uitvoering van dit artikel.

Artikel 33:
Bescherming tegen drugsmisbruik

Kinderen moeten beschermd worden tegen illegaal drugsgebruik, drugsmisbruik en drugshandel. De overheid moet ervoor zorgen dat kinderen niet ingezet worden bij de vervaardiging of het verhandelen van drugs. Kinderen zijn extra kwetsbaar voor de effecten van drugs, alcohol en nicotine, dus de overheid moet extra preventieve maatregelen nemen, zowel informatie over de risico’s als wettelijke maatregelen om hen te beschermen.

De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen, met inbegrip van wettelijke, bestuurlijke en sociale maatregelen en maatregelen op onderwijsterrein, om kinderen te beschermen tegen het illegale gebruik van verdovende middelen en psychotrope stoffen zoals omschreven in de desbetreffende internationale verdragen, en om inschakeling van kinderen bij de illegale productie van en de sluikhandel in deze middelen en stoffen te voorkomen.

Artikel 34:
Bescherming tegen seksuele uitbuiting

Een kind heeft recht op bescherming tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik. Seksueel misbruik is een kind aansporen of dwingen om deel te nemen aan seksuele activiteiten. Seksuele uitbuiting met commerciële motieven omvat kinderprostitutie, handel in minderjarigen voor seksuele doeleinden, kindersekstoerisme en kinderpornografie.

De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe het kind te beschermen tegen alle vormen van sexuele exploitatie en sexueel misbruik. Hiertoe nemen de Staten die partij zijn met name alle passende nationale, bilaterale en multilaterale maatregelen om te voorkomen dat:
a) een kind ertoe wordt aangespoord of gedwongen deel te nemen aan onwettige sexuele activiteiten;
b) kinderen worden geëxploiteerd in de prostitutie of andere onwettige sexuele praktijken;
c) kinderen worden geëxploiteerd in pornografische voorstellingen en pornografisch materiaal.

Artikel 35:
Bescherming tegen verkoop, handel en ontvoering

De overheid moet alle maatregelen nemen om te voorkomen dat kinderen worden ontvoerd, verkocht of verhandeld, voor welk doel of in welke vorm dan ook.

De Staten die partij zijn, nemen alle passende nationale, bilaterale en multilaterale maatregelen ter voorkoming van de ontvoering of de verkoop van of de handel in kinderen voor welk doel ook of in welke vorm ook.

Artikel 36:
Bescherming tegen andere vormen van exploitatie

De overheid moeten kinderen beschermen tegen elke vorm van uitbuiting, die schadelijk is voor enig aspect van het welzijn van het kind, die nog niet werd genoemd in artikel 32, 33, 34 of 35.

De Staten die partij zijn, beschermen het kind tegen alle vormen van exploitatie die schadelijk zijn voor enig aspect van het welzijn van het kind.

Artikel 37:
Bescherming tegen foltering en vrijheidsberoving

De overheid moeten kinderen beschermen tegen foltering, wrede behandeling of bestraffing. Kinderen mogen niet ter dood veroordeeld worden of een levenslange gevangenisstraf krijgen.  Het opsluiten van een kind, bijvoorbeeld omdat het een strafbaar feit heeft gepleegd, maar ook binnen de psychiatrie of als beschermingsmaatregel, mag alleen als uiterste middel en dan zo kort mogelijk. Hier moet altijd een rechter, of een onafhankelijke commissie, over beslissen.Een kind heeft recht op juridische bijstand. Bovendien mogen kinderen niet samen met volwassenen opgesloten worden.

De Staten die partij zijn, waarborgen dat:
a) een enkel kind wordt onderworpen aan foltering of aan een andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. Doodstraf noch levenslange gevangenisstraf zonder de mogelijkheid van vervroegde invrijheidstelling wordt opgelegd voor strafbare feiten gepleegd door personen jonger dan achttien jaar;
b) geen enkel kind op onwettige of willekeurige wijze van zijn of haar vrijheid wordt beroofd. De aanhouding, inhechtenisneming of gevangenneming van een kind geschiedt overeenkomstig de wet en wordt slechts gehanteerd als uiterste maatregel en voor de kortst mogelijke duur;
c) ieder kind dat van zijn of haar vrijheid is beroofd, wordt behandeld met menselijkheid en met eerbied voor de waardigheid inherent aan de menselijke persoon, en zodanig dat rekening wordt gehouden met de behoeften van een persoon van zijn of haar leeftijd. Met name wordt ieder kind dat van zijn of haar vrijheid is beroofd, gescheiden van volwassenen tenzij het in het belang van het kind wordt geacht dit niet te doen, en heeft ieder kind het recht contact met zijn of haar familie te onderhouden door middel van correspondentie en bezoeken, behalve in uitzonderlijke omstandigheden;
d) ieder kind dat van zijn of haar vrijheid is beroofd het recht heeft onverwijld te beschikken over juridische en andere passende bijstand, alsmede het recht de wettigheid van zijn vrijheidsberoving te betwisten ten overstaan van een rechter of een andere bevoegde, onafhankelijke en onpartijdige autoriteit, en op een onverwijlde beslissing ten aanzien van dat beroep.

Artikel 38:
Bescherming tegen gewapende conflicten

Kinderen die betrokken raken bij gewapende conflicten, moeten beschermd en verzorgd worden. Geen enkel kind jonger dan 15 jaar mag direct betrokken worden bij vijandelijkheden of in het leger ingelijfd.

1. De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe eerbied te hebben voor en de eerbiediging te waarborgen van tijdens gewapende conflicten op hen van toepassing zijnde regels van internationaal humanitair recht die betrekking hebben op kinderen.

2. De Staten die partij zijn, nemen alle uitvoerbare maatregelen om te waarborgen dat personen jonger dan vijftien jaar niet rechtstreeks deelnemen aan vijandelijkheden.

3. De Staten die partij zijn, onthouden zich ervan personen jonger dan vijftien jaar in hun strijdkrachten op te nemen of in te lijven. Bij het opnemen of inlijven van personen die de leeftijd van vijftien jaar hebben bereikt, maar niet de leeftijd van achttien jaar, streven de Staten die partij zijn ernaar voorrang te geven aan diegenen die het oudste zijn.

4. In overeenstemming met hun verplichtingen krachtens het internationale humanitaire recht om de burgerbevolking te beschermen in gewapende conflicten, nemen de Staten die partij zijn alle uitvoerbare maatregelen ter waarborging van de bescherming en de verzorging van kinderen die worden getroffen door een gewapend conflict

Artikel 39:
Recht op zorg en herstel na geweld

Elk kind dat het slachtoffer was van welke vorm ook van verwaarlozing, exploitatie of misbruik, foltering of welke andere vorm ook van wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing, of gewapende conflicten, heeft recht op herstel en herintegratie in de maatschappij. De overheid neemt alle maatregelen voor een slachtofferhulp die tegemoet komt aan de gezondheid, het zelfrespect en de waardigheid van het kind.

De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen ter bevordering van het lichamelijk en geestelijk herstel en de herintegratie in de maatschappij van een kind dat het slachtoffer is van welke vorm ook van verwaarlozing, exploitatie of misbruik, foltering of welke andere vorm ook van wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing, of gewapende conflicten. Dit herstel en deze herintegratie vinden plaats in een omgeving die bevorderlijk is voor de gezondheid, het zelfrespect en de waardigheid van het kind.

Artikel 40:
Jeugdstrafrecht

Ieder kind dat wordt verdacht of veroordeeld wegens het plegen van een misdrijf, moet worden behandeld met respect voor de kinderrechten, volgens de leeftijd van het kind en in functie van zijn of haar re-integratie in de samenleving. Kinderen moeten zo veel mogelijk buiten strafrechtelijke procedures worden gehouden; de overheid stelt een minimumleeftijd in waaronder een kind niet in staat wordt geacht criminele feiten te plegen, de overheid zorgt voor alternatieve maatregelen die het kind buiten het gerecht en plaatsing in een instelling houden. Kinderen die worden onderworpen aan een rechtsprocedure hebben uiteraard recht op rechtsbijstand, mogen niet worden verhoord zonder advocaat, hebben recht op een tolk als ze de taal niet verstaan en alle kinderrechten moeten worden gerespecteerd.

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van ieder kind dat wordt verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld terzake van het begaan van een strafbaar feit, op een wijze van behandeling die geen afbreuk doet aan het gevoel van waardigheid en eigenwaarde van het kind, die de eerbied van het kind voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van anderen vergroot, en waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd van het kind en met de wenselijkheid van het bevorderen van de herintegratie van het kind en van de aanvaarding door het kind van een opbouwende rol in de samenleving.

2. Hiertoe, en met inachtneming van de desbetreffende bepalingen van internationale akten, waarborgen de Staten die partij zijn met name dat:
a) geen enkel kind wordt verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld terzake van het begaan van een strafbaar feit op grond van enig handelen of nalaten dat niet volgens het nationale of internationale recht verboden was op het tijdstip van het handelen of nalaten;
b) ieder kind dat wordt verdacht van of vervolgd wegens het begaan van een strafbaar feit, ten minste de volgende garanties heeft:(i) dat het voor onschuldig wordt gehouden tot zijn of haar schuld volgens de wet is bewezen;
(ii) dat het onverwijld en rechtstreeks in kennis wordt gesteld van de tegen hem. of haar ingebrachte beschuldigingen, indien van toepassing door tussenkomst van zijn of haar ouders of wettige voogd, en dat de juridische of andere passende bijstand krijgt in de voorbereiding en het voeren van zijn of haar verdediging;
(iii) dat de aangelegenheid zonder vertraging wordt beslist door een bevoegde, onafhankelijke en onpartijdige autoriteit of rechterlijke instantie in een eerlijke behandeling overeenkomstig de wet’ in aanwezigheid van een rechtskundige of anderszins deskundige raadsman of -vrouw, en, tenzij dit wordt geacht niet in het belang van het kind te zijn, met name gezien zijn of haar leeftijd of omstandigheden, in aanwezigheid van zijn of haar ouders of wettige voogden;
(iv) dat het er niet toe wordt gedwongen een getuigenis af te leggen of schuld te bekennen; dat het getuigen à charge kan ondervragen of doen ondervragen en dat het de deelneming en ondervraging van getuigen à decharge op gelijke voorwaarden kan doen geschieden;
(v) indien het schuldig wordt geacht aan het begaan van een strafbaar feit, dat dit oordeel en iedere maatregel die dientengevolge wordt opgelegd, opnieuw wordt beoordeeld door een hogere bevoegde, onafhankelijke en onpartijdige autoriteit of rechterlijke instantie overeenkomstig de wet;
(vi) dat het kind kosteloze bijstand krijgt van een tolk indien het de gebruikelijke taal niet verstaat of spreekt;
(vii) dat zijn of haar privé-leven volledig wordt geëerbiedigd tijdens alle stadia van het proces.

3. De Staten die partij zijn, streven ernaar de totstandkoming te bevorderen van wetten, procedures, autoriteiten en instellingen die in het bijzonder bedoeld zijn voor kinderen die worden verdacht van, vervolgd wegens of veroordeeld terzake van het begaan van een strafbaar feit, en, in het bijzonder:
a) de vaststelling van een minimumleeftijd onder welke kinderen niet in staat worden geacht een strafbaar feit te begaan;
b) de invoering, wanneer passend en wenselijk, van maatregelen voor de handelwijze ten aanzien van deze kinderen zonder dat men zijn toevlucht neemt tot gerechtelijke stappen, mits de rechten van de mens en de wettelijke garanties volledig worden geëerbiedigd.

4. Een verscheidenheid van regelingen, zoals rechterlijke bevelen voor zorg, begeleiding en toezicht; adviezen; jeugdreclassering; pleegzorg; programma’s voor onderwijs en beroepsopleiding en andere alternatieven voor institutionele zorg dient beschikbaar te zijn om te verzekeren dat de handelwijze ten aanzien van kinderen hun welzijn niet schaadt en in de juiste verhouding staat zowel tot hun omstandigheden als tot het strafbare feit.

Artikel 41:
Eerbied voor bestaande regels

Landen die het Kinderrechtenverdrag ondertekenen, moeten de kinderrechten in de nationale wetgeving opnemen. Als er echter in dat land wetten of regels zijn die de rechten van een kind beter beschermen dan het Kinderrechtenverdrag, dan hebben die wetten voorrang boven het Kinderrechtenverdrag.

Geen enkele bepaling van dit Verdrag tast bepalingen aan die meer bijdragen tot de verwezenlijking van de rechten van het kind en die zijn vervat in:
a) het recht van een Staat die partij is; of
b) het in die Staat geldende internationale recht.

Artikel 42:
Bekendmaking van de kinderrechten

De overheid moet ervoor zorgen dat het Kinderrechtenverdrag algemeen bekend is bij alle kinderen en volwassenen. Kinderrechten kunnen slechts gerealiseerd worden als ze gekend zijn. Kinderrechteneducatie op school, maar ook aan professionals die in contact komen met kinderen zoals leerkrachten, hulpverleners en politie, is daarom belangrijk.

De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe de beginselen en de bepalingen van dit Verdrag op passende en doeltreffende wijze algemeen bekend te maken, zowel aan volwassenen als aan kinderen.

Artikel 43:
Het Comité voor de Rechten van het Kind

Het Kinderrechtenverdrag is een geheel van afspraken tussen landen. Om toe te zien of de landen zich aan deze afspraken houden, werd een Kinderrechtencomité geïnstalleerd. Het VN Kinderrechtencomité bestaat uit internationale deskundigen en zetelt in Genève. Elk land dat het Kinderrechtenverdrag heeft ondertekend, moet om de 5 jaar rapporteren aan dit Comité. Als een land zich niet aan de afspraken houdt, geeft het Comité aanbevelingen om het beter te doen of voert de internationale druk op om het land tot de orde te roepen. Het Comité kan ook individuele klachten behandelen of op eigen initiatief een onderzoek starten als er aanwijzingen zijn dat het Kinderrechtenverdrag wordt geschonden.

1. Ter beoordeling van de voortgang die de Staten die partij zijn, boeken bij het nakomen van de in dit Verdrag aangegane verplichtingen, wordt een Comité voor de Rechten van het Kind ingesteld, dat de hieronder te noemen functies uitoefent.

2. Het Comité bestaat uit achttien deskundigen van hoog zedelijk aanzien en met erkende bekwaamheid op het gebied dat dit Verdrag bestrijkt. De leden van het Comité worden door de Staten die partij zijn, gekozen uit hun onderdanen, en treden op in hun persoonlijke hoedanigheid, waarbij aandacht wordt geschonken aan een evenredige geografische verdeling, alsmede aan de vertegenwoordiging van de voornaamste rechtsstelsels.

3. De leden van het Comité worden bij geheime stemming Comité zijn werkzaamheden aan gekozen van een lijst van personen die zijn voorgedragen door de Staten die partij zijn. Iedere Staat die partij is, mag één persoon voordragen, die onderdaan van die Staat is.

4. De eerste verkiezing van het Comité wordt niet later gehouden dan zes maanden na de datum van inwerkingtreding van dit Verdrag, en daarna iedere twee jaar. Ten minste vier maanden voor de datum waarop de verkiezing plaatsvindt, richt de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties aan de Staten die partij zijn een schriftelijk verzoek hun voordrachten binnen twee maanden in te dienen. De Secretaris-Generaal stelt vervolgens een alfabetische lijst op van alle aldus voorgedragen personen, onder aanduiding van de Staten die partij zijn die hen hebben voorgedragen, en legt deze voor aan de Staten die partij zijn bij dit Verdrag.

5. De verkiezingen worden gehouden tijdens de vergaderingen van de Staten die partij zijn, belegd door de Secretaris-Generaal, ten hoofdkantoren van de Verenigde Naties. Tijdens die vergaderingen, waarvoor twee derde van de Staten die partij zijn het quorum vormen, zijn degenen die in het Comité worden gekozen die voorgedragen personen die het grootste aantal stemmen op zich verenigen alsmede een absolute meerderheid van de stemmen van de aanwezige vertegenwoordigers van de Staten die partij zijn en die hun stem uitbrengen.

6. De leden van het Comité worden gekozen voor een ambtstermijn van vier jaar. Zij zijn herkiesbaar indien zij opnieuw worden voorgedragen. De ambtstermijn van vijf van de leden die bij de eerste verkiezing zijn gekozen, loopt na twee jaar af; onmiddellijk na de eerste verkiezing worden deze vijf leden bij loting aangewezen door de Voorzitter van de vergadering.

7. Indien een lid van het Comité overlijdt of aftreedt of verklaart om welke andere reden ook niet langer de taken van het Comité te kunnen vervullen, benoemt de Staat die partij is die het lid heeft voorgedragen een andere deskundige die onderdaan van die Staat is om de taken te vervullen gedurende het resterende gedeelte van de ambtstermijn, onder voorbehoud van de goedkeuring van het Comité.

8. Het Comité stelt zijn eigen huishoudelijk reglement vast.

9. Het Comité kiest zijn functionarissen voor een ambtstermijn van twee jaar.

10. De vergaderingen van het Comité worden in de regel gehouden ten hoofdkantoren van de Verenigde Naties of op iedere andere geschikte plaats, te bepalen door het Comité. Het Comité komt in de regel eens per jaar bijeen. De duur van de vergaderingen van het Comité wordt vastgesteld en, indien noodzakelijk, herzien door een vergadering van de Staten die partij zijn bij dit Verdrag, onder voorbehoud van de goedkeuring van de Algemene Vergadering.

11. De Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties stelt de nodige medewerkers en faciliteiten beschikbaar voor de doeltreffende uitoefening van de functies van het Comité krachtens dit Verdrag.

12. Met de goedkeuring van de Algemene Vergadering ontvangen de leden van het krachtens dit Verdrag ingesteld Comité emolumenten uit de middelen van de Verenigde Naties op door de Algemene Vergadering vast te stellen voorwaarden.

Artikel 44:
Rapportageverplichting van de staten

Een land dat partij is van het Kinderrechtenverdrag, moet iedere vijf jaar rapporteren aan het VN-Kinderrechtencomité. In het rapport geeft de overheid een stand van zaken over  de naleving van de kinderrechten in dat land.

1. De Staten die partij zijn, nemen de verplichting op zich aan het Comité, door tussenkomst van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, verslag uit te brengen over de door hen genomen maatregelen die uitvoering geven aan de in dit Verdrag erkende rechten, alsmede over de vooruitgang die is geboekt ten aanzien van het genot van die rechten:
a) binnen twee jaar na de inwerkingtreding van het Verdrag voor de betrokken Staat die partij is;
b) vervolgens iedere vijf jaar.

2. In de krachtens dit artikel opgestelde rapporten dienen de factoren en eventuele moeilijkheden te worden aangegeven die van invloed zijn op de nakoming van de verplichtingen krachtens dit Verdrag. De rapporten bevatten ook voldoende gegevens om het Comité een goed inzicht te verschaffen in de toepassing van het Verdrag in het desbetreffende land.

3. Een Staat die partij is die een uitvoerig eerste rapport aan het Comité heeft overgelegd, behoeft in de volgende rapporten die deze Staat in overeenstemming met het eerste lid, letter b, overlegt, basisgegevens die eerder zijn verstrekt, niet te herhalen.

4. Het Comité kan Staten die partij zijn verzoeken om nadere gegevens die verband houden met de toepassing van het Verdrag.

5. Het Comité legt aan de Algemene Vergadering, door tussenkomst van de Economische en Sociale Raad, iedere twee jaar rapporten over aangaande zijn werkzaamheden.

6. De Staten die partij zijn, dragen er zorg voor dat hun rapporten algemeen beschikbaar zijn in hun land.

Artikel 45:
Gespecialiseerde organisaties

Om er voor te zorgen dat het Kinderrechtenverdrag echt wordt nageleefd en dat het Kinderrechtencomité beschikt over onafhankelijke informatie, bepaalt het Kinderrechtenverdrag dat naast de overheid, ook andere organisaties én jongeren informatie moeten kunnen bezorgen en de bijeenkomsten van het Comité bijwonen. In België vertegenwoordigt Unicef de stem van de kinderen. De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen maakt samen met het la Coordination des ONG pour les droits de l’enfant het rapport van uit de kinderrechtenorganisaties.

Het Kinderrechtencomité gebruikt al deze informatie om haar aanbevelingen aan ons land op te maken.

Teneinde de daadwerkelijke toepassing van het Verdrag te bevorderen en internationale samenwerking op het gebied dat dit Verdrag bestrijkt aan te moedigen:
a) hebben de gespecialiseerde organisaties, het Kinderfonds van de Verenigde Naties en andere organen van de Verenigde Naties het recht vertegenwoordigd te zijn bij het overleg over de toepassing van die bepalingen van dit Verdrag welke binnen de werkingssfeer van hun mandaat vallen. Het Comité kan de gespecialiseerde organisaties, het Kinderfonds van de Verenigde Naties en andere bevoegde instellingen die zij passend acht, uitnodigen deskundig advies te geven over de toepassing van het Verdrag op gebieden die binnen de werkingssfeer van hun onderscheiden mandaten vallen. Het Comité kan de gespecialiseerde organisaties, het Kinderfonds van de Verenigde Naties en andere organen van de Verenigde Naties uitnodigen rapporten over te leggen over de toepassing van het Verdrag op gebieden waarop zij werkzaam zijn;
b) doet het Comité, naar zij passend acht, aan de gespecialiseerde organisaties, het Kinderfonds van de Verenigde Naties en andere bevoegde instellingen, alle rapporten van Staten die partij zijn, toekomen die een verzoek bevatten om, of waaruit een behoefte blijkt aan, technisch advies of technische ondersteuning, vergezeld van eventuele opmerkingen en suggesties van het Comité aangaande deze verzoeken of deze gebleken behoefte;
c) kan het Comité aan de Algemene Vergadering aanbevelen de SecretarisGeneraal te verzoeken namens het Comité onderzoeken te doen naar specifieke thema’s die verband houden met de rechten van het kind;
d) kan het Comité suggesties en algemene aanbevelingen doen gebaseerd op de ingevolge de artikelen 44 en 45 van dit Verdrag ontvangen gegevens.
Deze suggesties en algemene aanbevelingen worden aan iedere betrokken Staat die partij is, toegezonden, en medegedeeld aan de Algemene Vergadering, vergezeld van eventuele commentaren van de Staten die partij zijn

Artikels 46-54

Deze artikels gaan over het verdrag zelf. Zo staat er dat alle landen ter wereld het verdrag kunnen ondertekenen, hoe het verdrag kan worden gewijzigd en wanneer het in werking treedt.

Artikel 46
Dit verdrag staat open voor ondertekening door alle Staten.

Artikel 47
Dit Verdrag dient te worden bekrachtigd. De akten van bekrachtiging worden nedergelegd bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties.

Artikel 48
Dit Verdrag blijft open voor toetreding door iedere Staat. De akten van toetreding worden nedergelegd bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties.

Artikel 49
1. Dit Verdrag treedt in werking op de dertigste dag die volgt op de datum van nederlegging bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties van de twintigste akte van bekrachtiging of toetreding.
2. Voor iedere Staat die dit Verdrag bekrachtigt of ertoe toetreedt na de nederlegging van de twintigste akte van bekrachtiging of toetreding, treedt het Verdrag in werking op de dertigste dag na de nederlegging door die Staat van zijn akte van bekrachtiging of toetreding.

Artikel 50
1. Iedere Staat die partij is, kan een wijziging voorstellen en deze indienen bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. De SecretarisGeneraal deelt de voorgestelde wijziging vervolgens mede aan de Staten die partij zijn, met het verzoek hem te berichten of zij een conferentie van Staten die partij zijn, verlangen teneinde de voorstellen te bestuderen en in stemming te brengen. Indien, binnen vier maanden na de datum van deze mededeling, ten minste een derde van de Staten die partij zijn een dergelijke conferentie verlangt, roept de Secretaris-Generaal de vergadering onder auspiciën van de Verenigde Naties bijeen. Iedere wijziging die door een meerderheid van de ter conferentie aanwezige Staten die partij zijn en die hun stem uitbrengen, wordt aangenomen, wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de Algemene Vergadering.
2. Een wijziging die in overeenstemming met het eerste lid van dit artikel wordt aangenomen, treedt in werking wanneer zij is goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en is aanvaard door een meerderheid van twee derde van de Staten die partij zijn. 3. Wanneer een wijziging in werking treedt, is zij bindend voor de Staten die partij zijn die haar hebben aanvaard, terwijl de andere Staten die partij zijn gebonden zullen blijven door de bepalingen van dit Verdrag en door iedere voorgaande wijziging die zij hebben aanvaard.

Artikel 51
1. De Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties ontvangt de teksten van de voorbehouden die de Staten op het tijdstip van de bekrachtiging of toetreding maken, en stuurt deze rond aan alle Staten.
2. Een voorbehoud dat niet verenigbaar is met doel en strekking van dit Verdrag is niet toegestaan.
3. Een voorbehoud kan te allen tijde worden ingetrokken door een daartoe strekkende mededeling gericht aan de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, die vervolgens alle Staten hiervan in kennis stelt. Deze mededeling wordt van kracht op de datum van ontvangst door de Secretaris-Generaal.

Artikel 52
Een Staat die partij is, kan dit Verdrag opzeggen door een schriftelijke mededeling aan de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. De opzegging wordt van kracht één jaar na de datum van ontvangst van de mededeling door de Secretaris-Generaal.

Artikel 53
De Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties wordt aangewezen als de depositaris van dit Verdrag.

Artikel 54
Het oorspronkelijke exemplaar van dit Verdrag, waarvan de Arabische, de Chinese, de Engelse, de Franse, de Russische en de Spaanse tekst gelijkelijk authentiek zijn, wordt nedergelegd bij de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. TEN BLIJKE WAARVAN de ondertekenende gevolmachtigden, daartoe behoorlijk gemachtigd door hun onderscheiden Regeringen, dit Verdrag hebben ondertekend.

Wie is de Kinderrechtencoalitie?

De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen bundelt de krachten van tientallen middenveldorganisaties rond het thema kinderrechten. Door deze NGO’s samen te brengen voor overleg, informatie-uitwisseling en gezamenlijke actie creëren we een forum en een netwerk.

Als netwerk kunnen we samen naar buiten treden, wat de impact van de acties van het middenveld verhoogt. Dat komt op zijn beurt de emancipatie van kinderen ten goede.

De Kinderrechtencoalitie ziet toe op de naleving van het VN-Kinderrechtenverdrag.

Dit doet ze in de eerste plaats door haar bijzondere opdracht, namelijk de rapportage aan het VN-Kinderrechtencomité. De Kinderrechtencoalitie schrijft hiervoor om de vijf jaar een alternatief rapport, dat de inspanningen van de overheid ten aanzien van kinderrechten evalueert.

Wat zijn kinderrechten?

Kinderrechten zijn mensenrechten, maar kinderen zijn een bijzondere soort mensen. Enerzijds hebben kinderen nood aan meer bescherming dan volwassenen, anderzijds moet er voor gezorgd worden dat ze als volwaardige burgers worden beschouwd met eigen beslissingsrecht over hun leven en de maatschappij.

Op 20 november 1989 werd door de Verenigde Naties het Verdrag inzake de Rechten van het Kind goedgekeurd. België ondertekende het Kinderrechtenverdrag in 1991. Hiermee engageerde ons land zich om dit verdrag waar te maken via haar eigen wet- en regelgeving.

Hierin staan in 54 artikelen met alle burgerlijke, sociale, politieke, economische en culturele rechten van het kind verzameld.

Een gemakkelijke manier om te onthouden wat in het Kinderrechten verdrag staat, is de opdeling in de 3 p’s: protectie, participatie en provisie.